Obezite, yaşlanma ve yanlış ayakkabı kullanımı gibi faktörlerin neden olabildiği topuk dikeni, topuk kemiğinin alt tarafında kalsiyum birikmesi sonucu bir kemik çıkıntısının oluşmasıdır. Topuk ve çevresinde ağrı ve hassasiyete neden olan bu problem kişilerin günlük hayat kalitelerini etkilemektedir.
Toplumda sık görülmesine rağmen kişilerde semptom vermeden de topuk dikeni ile karşılaşılabilir. Yapılan çalışmalar bu rahatsızlığa sahip olan her 20 yetişkinden yalnızca 2’sinin ağrı ve hassasiyet gibi şikayetleri olduğunu ortaya koymuştur.
Topuk Dikeni Neden Olur?
Topuk dikeninin oluşumunun birden fazla nedeni bulunmaktadır.
Yaşlanma
Yapılan çalışmalar topuk dikeninin yaşlı bireylerde, genç bireylere göre daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur. Bunun nedeni yaşlanmayla beraber ayak tabanı altında bulunan bağ dokusunun esnekliğinin azalması ve topuk kemiğini korumaya yardımcı olan koruyucu yağ yastığı yapısının da incelmesi olabilir.
Plantar Fasiit
Topuktan başlayan ve ayak parmaklarına uzanan plantar fasya isimli dokunun iltihaplanması plantar fasiit olarak adlandırılır. Topuk çevresinde ağrıya neden olan bu problem aynı zamanda topuk dikeni oluşumu için önemli bir risk faktörüdür. Plantar fasiit için detaylı bilgiye yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Obezite
Artmış vücut ağırlığı, topuk bölgesine binen yükü artırarak bu bölgede meydana gelen yıpranma süreçlerini hızlandırabilir.
Sert Yüzeyler
Uzun süre sert zemin üzerinde ayakta çalışan, hemşire, öğretmen, fabrika işçileri gibi meslek grupları artmış risk grubu içerisindedir.
Bazı Spor Türleri ve Fiziksel Aktiviteler
Koşu, zıplama, spor ve dans gibi ayak üzerinde tekrarlayan yüklenmeler sonucu ayak tabanında kalsiyum birikimi meydana gelebilir ve topuk dikeni oluşumuna yol açabilir.
Ayak Deformiteleri
Düz taban veya normalden daha yüksek ayak arkına (kemerli ayak) sahip olmak da topuk dikeni oluşma riskini artırmaktadır.
Yanlış Ayakkabı Kullanımı
Yüksek topuklular, çok sert veya yumuşak ayakkabılar gibi ayak arklarını desteklemeyecek ayakkabılar topuk dikeni oluşumu için risk faktörüdür.
Yürüyüş Bozuklukları
Bazı yürüme bozuklukları, topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinir dokularına aşırı stres uygulayabilir. Bu durum topuk dikeni oluşma riskini artırmaktadır.
Topuk Dikeni Tanısı
Topuk dikeni tanısının konulmasında ilk aşama hastanın şikayeti doğrultusunda hekimin yapacağı detaylı fizik muayenedir. Topuk çevresinde ağrı ve hassasiyet başka problemlerde de ortaya çıkabileceğinden kesin tanı röntgen filmiyle konur. Röntgen filminde topuk çevresinde dikensi çıkıntının görülmesi tanıyı netleştirir.
Topuk Nasıl Anlaşılır
Topuk dikeni özellikle sabahları atılan ilk adımlar sırasında şiddetli ağrılara sebep olmaktadır. Hareket etmekle beraber ağrı azalsa da, şikayetler gün içerisinde tekrardan artmaktadır.
Bu problem için en sık görülen belirtiler aşağıda sıralanmıştır:
- Topuk ve çevresinde hissedilen ağrı
- Topukta hassasiyet hissi
- Topuğun altında kemik benzeri çıkıntı
- Topukta ısı artışı ve şişme
Bu belirtilerin herkeste görülmeyeceği, topuk dikeni olan her 20 kişiden yalnızca 2’sinin ağrı hissettiği unutulmamalıdır.
Topuk Dikeni Tedavisi
Topuk dikeni tedavisinde en sık kullanılan yöntemler cerrahi dışı yöntemlerdir.
Dinlenme
Ağrıyı artıran aktiviteleri azaltmak veya ara vermek tedavinin ilk aşamasıdır. Sert yüzeylerde yapılan koşu, dans veya zıplama gibi ayak tabanında stresi artıran yüklenmelere ara verilmelidir.
Buz Uygulaması
Ağrının azaltılması için ayak tabanına 10-15 dakikalık buz uygulaması gün içerisinde 3-4 kez tekrarlanabilir.
Fizyoterapi ve Egzersiz
Ayak tabanına ve alt bacak kaslarına uygulanacak germe egzersizleri, dokuları rahatlatarak şikayetlerin hafiflemesine fayda sağlar. Aynı zamanda masaj ve manuel terapi gibi uygulamalar yumuşak doku ve eklem sağlığı üzerinde etkilidir.
İlaçlar
Doktor tarafından reçete edilen ağrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar da semptomların azaltılmasında kullanılmaktadır.
Tabanlık
Kişinin ayak deformitelerine özel uygulanabilecek tabanlıklar, ayak arkını ve topuğu destekleyerek şikayetlerin azaltılmasında etkilidir.