Halk arasında kireçlenme olarak adlandırılan osteoartrit, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen kronik bir eklem rahatsızlığıdır. Eklemler arasında bulunan kıkırdakların aşınması sonucu ortaya çıkan bu hastalık aynı zamanda eklemde iltihap oluşmasına da neden olur. Kireçlenme en çok kalça, diz, omurga ve el eklemlerinde meydana gelir.
Kireçlenmenin görülme sıklığı özellikle yaşlanma ile beraber artar. Eklemde ağrı, şişlik ve sertlikle kendini gösterebilen kireçlenme, kişilerin aktivitelerini ve günlük hayat kalitelerini etkiler.
Kireçlenme Neden Olur?
Günlük hayatta eklemlerde bir miktar hasar olması normaldir. Bu hasar vücut tarafından onarılır ve kişide herhangi bir belirti ortaya çıkarmaz. Fakat kireçlenme durumunda kemiklerin uçlarını örten kıkırdak dokusunda normalden fazla bir hasar meydana gelir. İlerlemiş vakalarda kıkırdak dokunun tamamen hasarlanması sonucu eklemi oluşturan kemikler birbirine sürtmeye başlayabilir. Bu problemlerle beraber eklemde iltihap oluşabilir ve kası kemiğe bağlayan tendon dokular yıpranabilir. Sonuç olarak kireçlenme, tüm eklem sağlığını etkileyen bir problem olarak ortaya çıkar.
Risk Faktörleri
Kesin nedeni bilinmese de kireçlenme oluşma riskini artırdığı düşünülen bazı faktörler aşağıda sıralanmıştır:
- Yaş: Kireçlenmenin oluşumunda en büyük risk faktörü yaşlanmadır. Yaşlanma ile beraber eklemde yıpranma miktarı artmaktadır.
- Cinsiyet: Kadınlar erkeklere oranla daha fazla kireçlenme problemi yaşamaktadırlar. Özellikle menapozun eklem sağlığı üzerindeki yıpratıcı etkilerinden dolayı bu oran 50’li yaşlardan sonra daha fazla artmaktadır.
- Yaralanma ve kazalar: Daha önceden geçirilmiş kemik ve bağ yaralanmaları ilerleyen dönemlerde önemli bir risk faktörüdür.
- Obezite: Artan kilolar eklemler üzerine binen yükü artırarak, eklem üzerinde meydana gelebilecek hasarları artırmaktadır.
- Aşırı Kullanım Yaralanmaları: Yapılan meslek veya spor belirli bir eklem üzerinde tekrarlayan bir baskı oluşturuyorsa, bu durum eklemde osteoartrit oluşma riskini artırmaktadır.
- Genetik: Ailede kireçlenme problemi yaşayan bireylerin bulunması, osteoartrit yaşama riskini artırabilir.
Kireçlenme Belirtileri
Kireçlenme yaşayan bireylerde en sık karşılaşılan belirtiler aşağıda sıralanmıştır:
- Ağrı: Aktivite sırasında veya sonrasında etkilenen eklemde ve çevresinde hissedilen ağrı veya sızı.
- Sertlik: Sertlik hissi en çok eklemin uzun süre hareketsiz kaldığı durumlardan veya uyandıktan sonra hissedilir.
- Esneklik ve Hareket Kaybı: Eklemin sağlıklı hareket açıklığında limitasyonlar meydana gelebilir.
- Ödem: Eklemde meydana gelen iltihaptan dolayı ödem ve şişlik oluşabilir.
- Eklemden Gelen Sesler: Eklemde meydana gelen hasardan dolayı eklemde sürtünme hissi hissedilebilir. Ayrıca eklem hareketleri ile beraber çatırdama gibi sesler duyulabilir.
Kireçlenme Tanısı Nasıl Konur?
Kireçlenmenin teşhisinde ilk aşama hekiminizin muayenesidir. İlgili eklemde ağrı, sertlik, ödem ve eklem hareket açıklığı değerlendirildikten sonra kesin tanı için röntgen ve MR gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Kireçlenme Tedavisi
Tedavide hem cerrahi hem de cerrahi dışı yöntemler kullanılmaktadır. İlk aşama tedavi olarak hastaların çok büyük bir kısmında cerrahi dışı yöntemler uygulanır.
Ameliyat Dışı Tedavi Yöntemleri
Fizyoterapi ve Egzersiz
Kireçlenme tedavisinin en önemli parçası fizyoterapi ve egzersizdir. Eklem sağlığını korumak ve ileri yaralanmaları önlemek için yapılacak manuel terapi teknikleri, cihaz uygulamaları ve egzersizler kişiye ve kireçlenmenin aşamasına göre planlanmalıdır.
Özellikle eklem çevresindeki kas dokularını esnetecek germe egzersizleri, eklem hareket açıklığını koruyacak ve artıracak mobilite egzersizleri mutlaka uygulanmalıdır. Ayrıca eklem çevresi kasların uygun egzersizlerle kuvvetlendirilmesi de önemlidir.
Ağrılarınızı azaltmak, hareket kabiliyetinizi tekrardan kazanmak için MoovBuddy içerisindeki fizyoterapistler ve doktorlar tarafından hazırlanmış egzersizlere hemen başlayabilirsiniz.
Kilo Kontrolü
Özellikle kilolu hastalarda, ekleme binen yükün azaltılması için tedavide kilo kontrolü büyük önem taşır.
İlaçlar
Kireçlenmenin neden olduğu ağrı ve iltihabın azaltılması için doktor tarafından reçetelenen ilaçlar kullanılabilir.
Eklem İçi Enjeksiyonlar
Eklem içine uygulanabilecek trombositten zengin plazma (PRP) ve kortizon enjeksiyonları şikayetlerin azaltılmasında etkilidir.
Ameliyat Tedavisi
Uygulanan ameliyat dışı tedavi yöntemlerine rağmen şikayetlerinde azalma olmayan hastalara cerrahi olarak müdahale edilebilir. Açık ve kapalı (artroskopik) olarak uygulanabilen farklı ameliyat çeşitleri bulunmaktadır. En sık uygulanan ameliyatlar; eklem protezi, eklemin dondurulması (artodez) ve eklem içi temizleme ameliyatlarıdır.