Romatoid artrit, toplumda sık görülen, eklemleri simetrik olarak tutan bir eklem hastalığıdır. Temel olarak küçük eklemlerin iltihaplanmasına dayanır. En önemli belirtisi, eklemlerde hasar ve şekil bozukluğuna bağlı fonksiyon kaybıdır. Ağrı, diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi yaşam kalitesini düşüren faktör olarak gösterilir. Ancak ağrı, zaman zaman alevlenme evreleri ile nükseden bir durumdur.
Romatoid artrit sadece eklem ile sınırlı kalmayıp vücuda yayılabilir ve sistemlerimizi etkileyebilir. Bu hastalıktan en yüksek ölüm oranı da kalp tutulumu sebebiyle olur. Romatoid artrit, vücudun savunma sisteminin, vücudun kendi dokularına savaş açması ile olur. Eklemler başta olmak üzere, vücudun bazı dokularına veya hücrelerine karşı savaş başlar. Vücudun kendi savunma sistemine savaş açmasına neyin sebep olduğu hala tam olarak bilinmemektedir.
Romatoid Artrit Kimlerde Görülür?
Romatoid artrit daha sıklıkla 40-50 yaş üzeri kişilerde görülür, kadınlar, erkeklere oranla daha şanssızdır. Kadınlarda erkeklerden yaklaşık olarak 2.5 kat daha fazla görülür. Hastalığın gelişmesinde bazı önemli faktörler etkilidir. Bunlar;
- Genetik faktörler
- Cinsiyet (kadın olmak)
- Sigara tüketimi
- Bakteriler
- Virüsler
olarak tanımlanır.
Romatoid artrit hastalarının birinci dereceden yakınlarında bu hastalığın görülme olasılığı 1.5 kat daha fazladır.
Romatoid Artrit Belirtileri
Romatoid artrit belirtileri eklemlerde ağrı, şişlik ve renk değişimi şeklinde görülebilir. Hastanın eklemleri ile ilgili yakınmaları dikkatlice dinlenmelidir. Ağrının nasıl başladığı ve nasıl seyrettiği önemlidir. Romatoid artritte eklemde gözüken değişimler haftalar aylar içinde yavaşça da gelişebilir. Bu nedenle dikkatle takip edilmelidir. El ve ayak bilekleri, el ve ayak parmakları en çok etkilenen ve en çabuk deforme olan eklemlerdir. Parmaklarda bulunan en uç eklemler genelde etkilenmez ve romatoid artritten korunur.
Romatoid artrit belirtileri olan iki elde de ağrı, şişlik ve renk değişikliği simetrik olarak gözlenir. Hastalığın önemli belirtilerinden biri de sabah katılığı denen sabah saatlerinde bir saatten uzun ağrı olmasıdır. Eklem bulgularının dışında hastalarda halsizlik, ateş ve kilo kaybı da görülebilir. Vücudun tüm sistemlerini etkileyebildiği gibi bazı eklem dışı belirtiler de gösterebilir. Eklem dışı romatoid artrit belirtileri ise şunlardır:
- Aşırı yorgunluk
- Sabah sertliği (bir saatten uzun)
- Güçsüzlük
- Düşük ateşle seyreden grip benzeri semptomlar
- Uzun süre dinlendikten sonra meydana gelen ağrı
- Belirtilerin alevlenmesi
- Eklem nodülleri
- Kas ağrısı
- İştah kaybı, depresyon, el ve ayaklarda üşüme
- Ağızda kuruluk, göz salgılarında azalma
- Ev eşyalarını kullanmada güçlük çekme
Romatoid Artrit Tanısı Nasıl Konur?
Her hastalıkta olduğu gibi romatoid artritte de tanı mutlaka hekimler tarafından muayene edildikten sonra konur. Hekimler belirlenmiş bazı tanı kriterlerine göre hastayı muayene edip tanı koyar. Uluslararası kararlar ile belirlenmiş bazı tanı kriterleri vardır. Söz konusu tanı kriterleri şu şekilde listelenir:
– Sabah katılığı: Eklem ve eklem çevresinde, düzelmesi en az bir saati bulacak sabah katılığı
– İki veya daha fazla eklem bölgesinde artrit: En az üç eklem bölgesinde gözlenen yumuşak doku şişliği ve diğer eklem bulguları
– El eklemlerinin artriti: El bileği ve parmak eklemlerinin en az bir tanesinin şişliği ve ağrısı
– Simetrik tutulum: Vücudun her iki tarafında da eş zamanlı gözüken eklem bulguları
– Romatoid nodüller: Eklem çevresinde görülen romatoid kistler, şişlikler
– Romatoid faktör: Vücut kimyasallarında gözlenen bir reaksiyon
– Radyolojik bulgular: Radyografide gözüken eklem ve kemik aşınmaları (erozyonları)
Bu 7 kriterden en az 4 tanesi gözleniyorsa romatoid artritten önemli oranda şüphelenilir. Sabah katılığı ve simetrik eklem tutulumu 6 haftadan fazla gözlenmelidir. Bunların dışında kişilerde aşırı halsizlik ve çeşitli eklem bozulmaları da (deformiteler) görülür. Eklem dışında;
- Kalp
- Deri
- Akciğer
- Göz
- Sinir sistemi
- Dolaşım sistemi
gibi organ ve sistemler de bulgular verir. Romatoid artrit hastalarında sık görülen ölüm sebeplerinin başında ise özellikle kalp krizi görülür. Hastalığın takibi mutlaka bir uzman hekim tarafından yapılmalıdır. Hastalarda ağrı sabah saatlerinde ve hareketsizlikle artabilir. Ancak hastalığın önemli bir özelliği olan alevlenmeler ağrının seyrini belirleyen temel faktördür. Hastalığın tedavisi ile ilgili daha fazla bilgiyi Romatoid Artrit Tedavisi yazımızda okuyabilirsiniz.