Boyun Fıtığı Nedir?
Boyun fıtığı belirtileri, boynumuzda bulunan omurların arasındaki disk denilen fibröz dokunun, yerinden taşmasıyla ortaya çıkar. Bu doku, omurlarımız arasından taşarak, omurgamızın arkasından geçen sinir ağına bası yapar. Bu bası sonucu, ilgili sinirlerin etkilenmesiyle çeşitli ağrı ve uyuşukluk hissedilir. Boyun fıtığı belirtileri sıklıkla; boyun ağrısının eşlik ettiği kola yayılan ağrı ve hissizlik, boyunda hareket kısıtlılığı olarak kendini gösterir.
Boyun fıtığı, literatürde “servical disc herniation” olarak tanımlanır. Özellikle günümüz yaşam tarzındaki duruş bozuklukları sebebi ile çok daha sık karşılaşılır olmuştur. Kişinin tüm sosyal yaşamını yakından etkileyen bu durum, yaşam kalitesini de düşürür. Boyun fıtığı tedavisi yapılmadığında, bir türlü geçmeyen boyun ve kola yayılan ağrılar kişiyi depresyon gibi psikolojik hastalıklara da itebilir.
Boyun Fıtığı Kimlerde Görülür?
Boyun fıtığı, özellikle masa başında çok zaman geçiren, başını sürekli öne eğik ya da sabit tutarak çalışmak zorunda kalan insanlarda daha sık görülür. Bunun yanı sıra baş ve boynun aşırı hareketini gerektiren eylemlerde de sık bulunmak da önemli bir risk faktörüdür. İnce, narin ve uzun boylu insanlarda, kısa ve yapılı insanlara göre daha sık karşılaşılır. Bunun temel nedeni boyun çevresi kaslarının zayıflığı olarak da gösterilebilir.
Zayıf kaslar omurgamızı ve dik duruşumuzu yeterince destekleyemediğimiz anlamına gelecektir. Yanlış yastık seçimi de önemli bir risk faktörü olarak gösterilebilir. Özellikle gereğinden fazla yüksek ya da alçak yastıklar, boynumuzu tüm gece boyunca yanlış pozisyonda tutmamıza ve risk kat sayımızı artırmamıza yol açar. Sigara içmek, alkol vb. vücuda zarar veren etkenlerin hepsi de risk faktörü olarak sayılabilir. Örneğin depresyon klinik olarak kanıtlanmamış da olsa, duruş bozukluğu yaptığı için önemli sayılabilecek bir risk faktörü sayılabilir. Boyun sağlığınızı korumak için gün içerisinde dikkat etmeniz gereken hususlara Boyun Ağrısı İçin Alınacak Önlemler başlıklı yazımızda yer verdik.
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyun fıtığı gibi direkt sinirlerle alakalı olan hastalıklarda, belirtiler kendini çok daha hızlı gösterir. Fıtığı olan hastanın, oluşabilecek ağrılardan dolayı boyun hareketlerinin kısıtlanması, belirtilerin daha hızlı ilerlemesine yol açacaktır. İşleyen demir pas tutmaz deyimi her alanda olduğu gibi burada da önemli bir olgudur. Boyun fıtığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Genelde tek taraflı ama nadir olarak iki kola da yayılan ağrı
- Parmak uçlarına kadar yayılan ağrı ve hissizlik
- Ağrı ile beraber yayıldığı kolda veya kollarda kuvvet kayıpları
- Kavrama hareketlerinde zayıflık
- Boyun ağrısı
- Üst sırt ağrısı
- Denge bozuklukları
- Uykudan uyandıran boyun ağrıları
- Baş ağrısı
- Sürekli ağrının oluşturduğu psikolojik bozulmalar
Boyun Fıtığında Kesin Tanı Nasıl Konulur?
Belirtileriyle doğrudan ilişkili olan bir hastalık olan boyun fıtığında kesin tanı elbette hekimler tarafından yapılabilir. Ağrı ile ilgili alanın sinir köklerinin bulunduğu omurga bölgesine çekilecek röntgen vb. tıbbi görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Bunların yanı sıra yine doktorlar tarafından tanı koymayı kolaylaştıracak fiziksel tanı testleri de bulunmaktadır. Kesinlikle, hekim harici bir kimseden boyun fıtığı tanısı almayınız.
Boyun Fıtığında Tedavisi Nasıl Olur?
Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi ileri evre ve başlangıç olmak üzere iki farklı tedavi yaklaşımı gerektiren bir durumdur. Başlangıç evresinde ya da çok ilerlememiş olan, yani sinir köklerinde uzun süre bası sonucu oluşabilecek sinir hasarlarının henüz gerçekleşmediği durumlarda, istirahat ve fizik tedavi ile önemli ölçüde kontrol altına alınabilir. Ancak hastalığın ilerlediği, sinirlere olan basının geri dönülmez zararlar verdiği durumlarda gerekli operasyonlar ile sinir kökü rahatlatılabilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatları
İlerlemiş ve artık sinire geri dönüşü olmayacak kadar hasar veren olgularda, ameliyat kaçınılmaz bir tedavi yöntemi olarak karşımıza çıkar. Özellikle ilgili omurdan farklı bölgelere de taşma yapan, farklı sinir köklerine de bası yapmaya başlayan fıtıklarda ameliyat, tedavinin altın anahtarı olabilir. Boyun fıtığı ameliyatında, basıya uğrayan sinirlerin rahatlatılması temel prensiptir. Sinirlerin rahatlatılması, bası yapan fıtıklaşmış disk maddesinin bölgeden uzaklaştırılmasıyla yapılır. Çok ileri vakalarda ve artık omurlar arasında yastık görevi gören disk maddesinin tamamen fıtıklaştığı durumlarda, fıtıklaşan disklerin bulunduğu omurlar arasına yapay diskler konulabilir. Ya da ilgili omurların çeşitli protezler ile sabitlenmesi düşünülebilir.
Bunların yanı sıra ameliyat sonrası boyun kaslarının güçlendirilmesi, operasyonun başarısını doğrudan etkileyen önemli bir faktördür. Bu noktada doğru uygulanacak boyun fıtığı egzersizleri, tedavide yine önem taşımaktadır. Yanlış yapılan egzersiz bir fayda sağlamayacağı gibi, olumsuz sonuçlara da sebebiyet verebilir. Egzersize dayalı tedavilerde uzman önerisi ile yapılan boyun fıtığı egzersizleri her zaman daha iyi sonuçlar ortaya çıkaracaktır. MoovBuddy gibi uygulamalar egzersizlerinizi doğru şekilde yapıp egzersiz rutininizi takip etmenize yardımcı olur. Unutmayalım ki ameliyat, değişmeyen bir boyun mekaniği karşısında sadece zayıf bir tedavi yaklaşımı olarak kalacaktır.
Boyun Fıtığında Ameliyatsız Tedavi
Boyun fıtığı, başlangıç ve erken evrelerinde çeşitli operasyonel olmayan tedaviler ile çok kolay kontrol altına alınabilir. Bu yöntemlerin başında diskin daha fazla taşmasına sebep olacak hareket ve pozisyonlardan kaçınmak ve istirahat gelir. Günlük alışkanlıklarımızı, fıtığın bize el verdiği şekilde değiştirmek, fıtığı tetikleyecek hareketlerden kaçınmak gerekli ve basit bir çözüm olacaktır.
Koruyucu tedavinin en önemli bileşeni de fizik tedavi olarak gösterilir. Fizik tedavi ile ağrılarınızı kontrol altına alabilir ve fıtığın ilerlemesini sağlayacak olan kötü postürün çeşitli basit birkaç egzersiz ile durdurulması sağlanabilir. Ameliyat gibi komplike tedavilere göre çok daha kolay ve masrafsız bir yöntem olan fizik tedavi ve egzersiz, ameliyatlı ya da ameliyatsız tüm tedavilerde en önemli faktördür.
Boyun kaslarını germek ve güçlendirmek için, MoovBuddy mobil uygulamasından, fizyoterapistler ve hekimler tarafından düzenlenen egzersiz programlarını seçebilir ve fizyoterapistiniz ile sık sık iletişim halinde kalıp, disiplinli bir tedavi programı uygulayabilirsiniz. Unutmayalım ki, koruyucu tedavi hastalığın her aşamasında gereklidir.
Boyun Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli
Boyun fıtığı tanısı konmuş ya da boyun fıtığı belirtilerine sahip bir kişinin günlük hayatında kaçınması gereken bazı hareket ve pozisyonlar vardır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir;
- Bakılan tarafa sadece başın değil, boyun ve gövdenin bir bütün olarak dönmesi ile bakılmalıdır.
- 45 dakikadan fazla aynı pozisyonda kalmaktan kaçınılmalıdır.
- Yüz üstü ve sırt üstü yatmaktansa, yan yatmak tercih edilmelidir.
- Ortopedik yastıklar kullanılmalıdır. (Kuş tüyü elyaf gibi maddelerden yapılmış yastıklar boyun sağlığı için uygun değildir.)
- Boynu öne doğru ileri derecede bükmek boyun sağlığı açısından çok sakıncalı bir durumdur.
- Yapacağınız aktiviteleri, uğraşlarınızı boynunuzu bükmeden yapabileceğiniz seviyelere çıkarmak faydalı olacaktır.
- Bilgisayar kullanırken ekranın baş hizasında olmasına dikkat edilmelidir.
- Boyun rüzgârdan, soğuktan, direkt boyna vuran klima akımlarından korunmalıdır.
Boyun Fıtığına İyi Gelen Egzersizler
Uzmanlar tarafından düzenlenen egzersizler hastalığın tedavisinde önemli bir yere sahiptir. Bu gibi hassas konularda yanlış yapılabilecek egzersizler boyun fıtığı belirtilerini (ağrı ve hareket kısıtlığı) artırabilir.
Moovbuddy doğru ve kaliteli egzersizleri, uzman doktor ve fizyoterapistler tarafından düzenlenmiş programlar dahilinde mobil uygulama üzerinden size sunabilir. MoovBuddy’e üye olmayanların faydalanabileceği Boyun Fıtığı için Evde Yapabileceğiniz 9 Egzersiz’e göz atabilirsiniz.
Boyun fıtığı egzersizleri disiplin ve devamlılık ile yapıldığında koruyucu tedavinizde fark yaratabilir. Bu egzersizlerin temel amacı, boyun çevresi kaslarını güçlendirip, omurgaya binen yükü azaltmaktır. Bu amaç doğrultusunda yapılabilecek egzersizler, germe ve kuvvetlendirme olarak uygulanır. Egzersiz, ameliyatlı ya da ameliyatsız tedavide altın standart olarak gösterilebilir. Fıtıkla birlikte gelişen boyun ağrılarınızdan kurtulmanın en basit ve etkili yolu uzmanlar tarafından seçilmiş boyun fıtığı egzersizleri ve bunların düzenli ve disiplinli olarak uygulanmasıdır.