Bel Fıtığı Belirtileri ve Bel Fıtığı Tedavisi

Bel fıtığı belirtileri genel olarak sinirlerin ve/veya kas dokularının işlevsiz hale gelmesi ile ortaya çıkar. Beyinden vücuda yayılan sinir ağlarının, omurga içerisinde yer alan disklerin bir veya daha fazlasının zarar görmesi nedeniyle işlevsiz hale gelmesine bel fıtığı denir.

Her bel ağrısı, fıtık değildir. Bel fıtığının bel ağrısı dışında pek çok farklı belirtileri vardır. Genellikle bacağa vuran ağrılar, bacaklarda uyuşma ve hissizleşme bel fıtığı belirtileri olarak kabul edilirken, bu belirtilerin her biri doğrudan fıtık ile ilgili olmayabilir. Örneğin, diyabet ve buna bağlı gelişen dolaşım sistemi rahatsızlıkları da ayak ve bacak uyuşmalarına sebep olabilir. Bu nedenle, her ne kadar internet ve benzeri yayınlarda size hastalıklarla ilgili bilgiler veriliyor olsa da bu bilgileri bireysel tedavi için kullanmayıp ve mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.

Bel Fıtığı Neden Olur?

Bel fıtığını meydana getiren en önemli sorun, disklerin arasında yer alan kıkırdak ve jel doku zaman içerisinde aşırı baskı, fizyolojik nedenler ve travmalar sebebiyle niteliğini kaybetmesidir. Bu durumda diskler birbirine çok yaklaşır ve diskleri arasında yer alan sinirler baskılanır. Diskin sinire olan baskısı arttıkça sinirin fonksiyonu azalır. Başlangıçta ağrılar şeklinde ortaya çıkarak orta ve uzun vadede tedavi edilmezse hissizleşme ve sinirlerin kalıcı hasar görmesi halinde felç ile sonuçlanabilir. Bel fıtığını anlamak için omurga ve sinir sistemini anlamakta fayda vardır.

Omurga ve Sinir Sistemi

Omurga, 24 adet dairesel kemiğin kıkırdak doku ile birleşip hareket edebilen ve biçim değiştirebilen bir yapı haline gelmiş formudur. Vücudumuzun belli bükülme eylemlerini gerçekleştirebilmesi için omurga, oldukça önemli bir görevi üstlenir. Omurgayı oluşturan bileşenler bu hareketliliğe sahip olabilmek için bazı özel niteliklere sahiptir. Her bir omur kemiği arasında, disk olarak da adlandırılan bu yapıyı hareketli kılacak kıkırdak benzeri ve biraz daha mukavemeti(dayanıklılığı) yüksek bir yapı bulunur. Bu sayede diskler birbirine temas etmeden üst üste durabilirler.

Omurganın bir diğer hayati fonksiyonu ise beyinden gelen sinir sisteminin vücuda dağılımıdır. Hemen her hareket işlevini sağlayan sinir ağları omurga içerisinde yer alır. İşte bel fıtığı tam bu noktada ciddi bir sorun haline gelir. Zira eğer diskler arasında bu dolaşım söz konusu olmasaydı, bir şekilde fıtık var olsa da hayatımızı çok ciddi etki görmeden sürdürebilmemiz mümkün olabilirdi. Ancak, fıtık nedeniyle disklerin birbiri üzerine baskı yapması, doğal olarak bu sinir sisteminin de sıkışması anlamına gelir ve sinirin sıkıştığı noktadan itibaren bedensel fonksiyonların felç olmasına varan hasarların ortaya çıkabilmesi muhtemeldir. Görselde diskin sinirleri gösteren sarı bölgeye yaptığı basıyı kırmızı renkli olarak görebilirsiniz. Böyle bir burumda bel fıtığı belirtileri : ağrı, uyuşma ile birlikte kendini hissettirmeye başlar.

Sinir sisteminde meydana gelen kalıcı hasarların tedavi edilmesi oldukça güç ve kimi zaman imkansız olabilir. Bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında dikkate alınmalı ve vakit kaybedilmeden tedavi için doktora başvurulmalıdır.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığı belirtileri arasında başta bel ve belden kalçaya doğru inen ağrılar gelir. Ancak, bu ağrılarının birçoğu bel ağrısı değil, bacak ağrısına neden olur. Özellikle sancı şeklinde çakan bacak ağrıları, birinci derece bel fıtığı belirtisi olarak kabul edilir.

Bunun yanı sıra diğer belirtiler arasında,

• Hareket fonksiyonlarında kayıplar
• Bel ağrıları
• Ayak ve bacak uyuşmaları
• Hissizleşme

gibi belirtiler de yer alır. Ancak bel fıtığı ile benzer belirtileri farklı hastalıklar; örneğin diyabet de gösterebileceğinden, bu belirtilerin ortaya çıkması durumunda derhal doktor kontrolü gereklidir. Aksi halde dolaşım bozukluğu gibi yaşamsal sonuçları olan sorunlarla yüzleşmeniz söz konusu olabilir. Yani bu belirtilerin, sadece fıtık olarak düşünülüp göz ardı edilmesi doğru değildir. Bel fıtığı orta ve uzun vadede felce dahi yol açabilir.

İlerlemiş vakalarda his kaybı, uyuşma ve ağrı söz konusu olabilir.  Çünkü bel fıtığı vücudumuzun faaliyetlerini sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu sinir sisteminin erozyonudur. Sinir sistemi özellikle hareket fonksiyonlarımız için hayati öneme sahiptir.

Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?

Bel fıtığı tanısını kendi kendimize koymamız mümkün değildir. Sadece yukarıdaki belirtiler yüksek oranda size fikir verebilir. Tanıyı doktor gerekli tetkikleri yaptıktan sonra koyabilir. MRI ve diğer tıbbi görüntüleme teknikleri ile hastanın eklem görüntülemesi yapılması gerekir.

Bel fıtığı birçok kişinin yaşadığı ve tedavisi itina ve istikrar isteyen bir hastalıktır . Bir kez bu belirtileri göstermişseniz, ortaya çıkan ağrı ve benzeri semptomları gizlemek yerine doğrudan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon / Beyin Sinir Cerrahisi / Ortopedi servisine başvurmanız gerekir. Çünkü fıtık türlerinin neredeyse hiçbiri kendiliğinden iyileşmez. Tıbbi uygulama ve tedaviler muhakkak gereklidir. Bu noktada; çıkıkçı, şifacı ve benzeri yetkili olmayan kişilerin tedavi prosedürlerine başvurmamanız hayati önem arz eder. Oldukça hassas bir prosedür olan bel fıtığının daha ciddi sorunlara dönüşmesi bu şartlar altında muhtemeldir.

Bel Fıtığı Tedavisi

Ülkemizde yaygın biçimde yer alan kırıkçı veya şifacı olarak tanımlanan kişilerin bu hastalığın tedavisinde çözüm olacağını düşünmek büyük yanlış olur. Elbette alternatif yöntemlerle de bel fıtığı tedavisi mümkündür, ancak bu yöntemleri de hekimlerin ve fizik tedavi uzmanlarının gerçekleştirmesi gerekir.

Hastalığın seyrine bağlı olarak ameliyatlı veya ameliyatsız biçimde tedavi edilebilir. Buna karar verebilmek için tıbbi görüntülemeden faydalanmak ve ileri tetkikler yapmak gereklidir. Hekimler dahi, haricen yapacakları muayene ile buna karar vermez. Hastanın MR gibi tetkiklere girdikten sonra ameliyat olup olmayacağını veya nasıl bir tedavi prosedürü uygulanacağına karar verirler.

Ameliyatlı Bel Fıtığı Tedavisi

İlerlemiş vakalarda haricen yapılacak fiziki müdahaleler ile tedavi edilememesi durumunda ameliyat zorunlu hale gelebilir. Bel fıtığı tedavisinde ilaç kullanımı ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler ile sınırlı kalmaktadır. Hastaların fizik tedavi hareketlerini muntazaman yapmaları, davranış ve duruş bozukluklarını gidermeleri öncelikli tedavi ve önleme yöntemleridir. Bu yöntemler ile sonuç alınamayacağı hekim tarafından tespit edildiğinde hasta zorunlu olarak ameliyat edilir.

Ameliyat tek başına bir tedavi yöntemi değildir. Eğer hasta ameliyattan sonraki yaşantısında daha öncesinde sahip olduğu yanlış alışkanlıkları devam ettirirse fıtık da tekrar edecektir. Bel Fıtığına Neden Olabilecek 6 Kusurlu Hareket başlıklı yazımızda yanlış alışkanlıklardan bahsediyoruz. Ameliyatlı tedavi hala çok küçük bir yüzdeye sahiptir. Gelişmiş ülkelerde cerrahi tedavi %2’lik bir paya sahiptir. Bunun sebebi ise bel fıtığı ameliyatı sonrası tekrar etmesi ihtimalidir. Bu oran yüksek bir orandır. Hasta fiziki yapısı, çalışma şartları ve yanlış alışkanlıkları gereği tekrar bel fıtığı şikayeti ile doktora gidebilir. Bu yüzden ameliyat sonrası egzersizleri ve yaşam şekli çok önemlidir.

Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi

Bel fıtığında en yaygın tedavi yöntemi ameliyatsız gerçekleştirilen tedavilerdir. Hekimler ameliyat yöntemini en son tercih ederler. Eğer hastanın fizik tedavi ve egzersiz tedavileri ile iyileşmesi mümkün görünüyor ise öncelikle bu tedavi tercih edilir. Hatta ameliyat sonrasında da bu tedaviler sürdürülür. Birçok hasta, hayatı boyunca özellikle egzersiz yapması gerekir. Fizyoterapistler ve doktorlar hastaların bu egzersizleri gündelik rutinleri haline getirmeleri konusuna vurgu yaparlar.

Egzersizlerin doğru ve düzenli yapılabilmesi için MoovBuddy çözüm sunuyor. Video egzersizler sayesinde egzersizleri gereğine uygun ve sıkılmadan yapabilme imkanına sahipsiniz.

Bel Fıtığı Fizik Tedavisi

Toplumun bazı kesimlerinde yanlış bilindiği biçimde, fizik tedavi aslında mucizevi bir yöntem değildir. Kendiliğinden çalışmayan iskelet sistemi ve kas sistemini yapay biçimde çalıştırma yöntemlerinin bütününe fizik tedavi ismi verilir. Modern fizik tedavi yöntemlerinin içerisinde elektromanyetik dalgalar ile kasların harekete geçirilmesi ve istemsiz de olsa belli hareketlerin yapılması söz konusudur.

Ancak kimi hastalar, fizik tedavi yönteminin sonrasında harekete geçirilen kasları ve eklemleri uzmanların belirttiği şekilde kullanmaya devam etmediklerinden, fizik tedavi bu hastalarda ya işe yaramamakta ya da sınırlı bir süre etkisini göstermektedir. Ameliyatta olduğu gibi fizik tedavi sonrasında da verilen egzersizlerin düzenli olarak yapılması ve mutlaka hareket ve duruş bozukluklarının giderilmesi gereklidir. Kimi uzmanlara göre fıtığın meydana gelmesindeki en önemli etken, vücudun hazır olmadığı hareketleri gerçekleştirmeye çalışmasıdır. Buradan kabaca bir çıkarım yapılacak olursa; vücudumuzu yeterince eğitmemiz halinde bel fıtığı sorunu ile karşılaşma olasılığımız azalmaktadır demek doğru olacaktır.

MoovBuddy uygulaması hem fizyoterapistinizin hem de sizin kolayca takip edebileceğiniz tamamen size özel bir program yaratarak tedavi sürecinizi hızlandırır. Kendi gelişiminizi bir fizyoterapistle beraber gözlemlemeniz hem sizin motivasyonunuzu arttıracak hem de tedavi sürecinizi hızlandıracaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

1) Evde Bel Fıtığı Tedavisi Mümkün Mü?

Evde tedavi, çok ileri düzeyde olmayan fıtık türleri için kendi kendine yapılan egzersizleri ifade eder. Buradaki bahsimiz mucize yöntemler ve tıbben kabul görmeyen usuller değildir. Asla tıbbi dayanağı olmayan uygulamaları tercih etmemeniz gerekir.

Evde tedavi genel olarak fizik tedavi hareketlerini içerir. Bel fıtığı için faydalı hareketlerin düzenli olarak yapılması, tedavide ilaç tedavileri kadar etkilidir. Hatta ilaçlar çoğu zaman ağrıyı azaltmak için verilir. Egzersiz ise bel kaslarını güçlendirip sinire binen basıyı azaltmak ve yok etmek için önerilir. Egzersizleri düzenli ve gereğine uygun bir şekilde yapabilmeniz için MoovBuddy uygulamasından faydalanabilirsiniz. Mobil uygulamada ağrı ve gelişim durumunuzu kayıt altına alıp uzmanınıza raporlayabilme imkanına sahipsiniz.

2) Bel Fıtığı Yok Eden Bitki Var Mı?

Bel fıtığı, yukarıda da belirttiğimiz üzere sıradan bir lezyon veya doku hasarı değildir. Bu nedenle fıtığı yok edebilecek bir bitki tedavisinden söz edebilmek bilimsel olarak mümkün değildir. Bununla birlikte, ağrı ve diğer semptomları azaltmaya yönelik alternatif tıbbi yöntemlerin varlığından da söz edilmekte ve bazı tıp otoritelerince kabul edilmektedir. Ancak, bu yöntemler birer tedavi değil, belirtilerin şiddetini azaltacak birer yan unsurdur.

3) Bel Fıtığı Fizik Tedavi İle Geçer Mi?

Fizik tedavi ve egzersizler bel fıtığı tedavi prosedürlerinden bir tanesidir.  Kesin olarak her fıtık türü üzerinde etkili olacağı söylenemese de, bu bilimsel bir tedavi olarak aktif biçimde uygulanır. Tabii zaten bu uygulama için doktor konsültasyonu ve tavsiyesi gereklidir. Kendiliğinizden fizik tedavi alamazsınız fakat önemli egzersizleri kişinin kendisi yapabilir. Yapması gereken günlük yanlış alışkanlıkları düzeltmesi ve günlük olarak egzersiz yapmasıdır.

4) Bel Fıtığı Nasıl Küçülür?

Tüm uzmanların ortak görüşüdür ki, bel fıtığı, hastalığa sebep olan etkenlerin ortadan kaldırılması ile iyileşecek bir hastalıktır. Özellikle obezite, duruş bozuklukları, yanlış ve aşırı hareketler gibi faktörlerin giderilmesi, bel fıtığı belirtilerinin (ağrı, uyuşukluk, hissizlik) ortadan kaldırılmasına yönelik öncelikli tedbirlerdir. Genellikle çok ilerlemiş bel fıtığı için cerrahi gerekli olabilmektedir. Burada şunu belirtmekte fayda vardır: Bel fıtığı tedavileri içinde cerrahi tedavi çok küçük bir paya sahiptir. Çünkü cerrahi sonrası bel fıtığı tekrarlayabilir. Gelişmiş ülkelerde %2 iken ülkemizde maalesef halen daha yüksektir. Bundan önce fizik tedavi ve evde egzersiz ve yüzme gibi yöntemler denenmelidir.

5) Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?

1. Diz seviyesinden aşağıya veya ayağınızın yere temas etmeyeceği oranda yüksek yerlere oturmayın. (yere-alçak tuvalete, yüksek sandalye ve tabureye gibi).
2. Otururken belinizin arkasını ufak yastıkla destekleyin.
3. Kesinlikle çok sert ya da çok yumuşak zeminlere yatmayın.
4. Yere eğilmelerinizde belinizden değil, diz ve kalçalarınızdan bükülün.
5. Yerden bir cisim kaldırmak gerekirse belinizden eğilmeyin, dizinizden ve kalçanızdan bükülün yani çömelin, cismi gövdeye yaklaştırıp, bu şekilde doğrulun.
6. Ağırlık taşırken iki elinize eşit yük alın ya da gövdenize yakın iki elle taşıyın.
7. Yatağa yatarken; önce yatağa oturun, bacaklarınızı karnınıza doğru çekerek, yan yatın ve sonra sırt üstü dönün (yataktan kalkışta da tam tersini uygulayın).
8. Bir cismi itmek veya çekmek gerekirse öncelikle bundan kaçının, eğer mutlaka yapmak gerekiyorsa itin.
9. Yukarıdan bir cisim almak gerekirse uzanmayıp, ayaklarınızın altına bir merdiven veya tabure koyup öyle alın.
10. Yüksek topuklu ayakkabı giymekten kaçının.
11. Kiloluysanız mutlaka kontrollü bir şekilde kilo verin.
12. Uzmanınızın vereceği egzersiz programını önerilen şekilde uygulayın.

 Son olarak da Prof Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu’nun 30 yıllık deneyimi ile hazırladığı Bel Okulu programına bakmanızı öneririz.